Denk je aan rode wijn, dan denk je in eerste instantie aan Bordeaux, Beaujolais, Merlot of Chianti. Rode wijn gemaakt van druivenras zweigelt ligt niet meteen voor de hand. Toch is zweigelt het belangrijkste blauwe druivenras van Oostenrijk. Afgelopen jaar (2022) vierde ze haar 100e verjaardag. Aanleiding voor een prachtige persreis naar de wijnregio Neusiedler See. Vinoloog Angelique Meulendijks ging op reis voor I Love Food & Wine. Dit is haar enthousiaste verhaal.
Wil je kennismaken met zweigelt, dan is de ware bestemming Neusiedler See. We vliegen hiervoor eerst naar Wenen voordat we kunnen doorreizen naar dé bakermat waar dit bijzondere druivenras sinds 1922 verbouwd wordt.
Unesco Werelderfgoed
Op nog geen uur rijden van Wenen ligt het grootste meer van Oostenrijk: Neusiedler See. Dit steppemeer met een lengte van 32 km en een breedte tussen 6 en 12 km ligt gedeeltelijk in Oostenrijk en gedeeltelijk in Hongarije. Rondom het meer ligt het Nationaal Park Neusiedler See – Seewinkel dat sinds 2001 op de Unesco werelderfgoedlijst staat.
Het is een bekend vakantiegebied met veel leuke badplaatsen zoals Podersdorf, Illmitz en Apetlon. Het gebied is populair bij fietsers vanwege de 125 km lange vlakke Neusiedlersee Radweg en bij vogelaars vanwege de bijzondere vogelsoorten die er voorkomen. Ook fijnproevers en wijnliefhebbers komen aan hun trekken met culinaire restaurants en mooie wijnen. Wijngebied Neusiedlersee is vooral beroemd om haar edelzoete wijnen. Het meer en het lokale klimaat zorgen namelijk voor de perfecte omstandigheden voor botrytis.
Indian Summer
De late herfst (oktober) is de ideale periode om Neusiedlersee te bezoeken. Het toeristenseizoen is voorbij en de tijd van de feesten breekt aan, zoals het feest van St. Martin, de beschermheilige van Burgenland, het pompoen- en het maisfeest. De oogst is net voorbij, alleen de druiven voor de zoete wijnen hangen nog aan de druivenstokken. In sommige kelders pruttelt nog de laatste pinot noir; de andere druivenrassen zijn al klaar met de vergisting. In de wijngaarden verkleuren de druivenstokken in warme herfsttinten . Het is een mooie Indian Summer, met ‘s morgens mist en nevel tot 12 uur en daarna de zon en de wind die de nevel weer oplossen en de druiven drogen.
Wijngebied Neusiedlersee op de grens van Hongarije
Neusiedlersee maakt onderdeel uit van wijngebied Burgenland. Dit gebied ligt in het oosten van Oostenrijk, vlak bij de grens met Hongarije. Burgenland maakt pas sinds 1921 deel uit van Oostenrijk, eerst hoorde dit gebied bij Hongarije. Het is een vlak gebied (we bevinden ons op de pannonische laagvlakte tussen het meer en de grens met Hongarije), waarbij de invloedssfeer van het water van de Neusiedler See bepalend is. Er heerst een pannonisch landklimaat met droge, warme zomers en koude winters. Het grote wateroppervlak heeft echter een regulerende werking op de temperatuur. Verder is er een hoge luchtvochtigheid. De nevel in de ochtend en de zon in de middag zijn de perfecte omstandigheden voor botrytis cinerea, de edele schimmel die zorgt voor honingzoete dessertwijnen.
Pannonische vissoep met vis uit het Neusiedlersee met paprika en tomaat. In Neusiedlersee zie je de invloed van de Hongaarse keuken terug, bijvoorbeeld door het gebruik van paprika in veel gerechten.Drie sub-regio’s
Wijngebied Neusiedlersee bestaat uit drie sub-regio’s: Seewinkel, Heideboden en Wagram. Het gebied heeft een droog klimaat met ongeveer 500 mm neerslag en 2000 zonne-uren per jaar. Net zoals in de Vogezen houdt het Leithagebergte de regen tegen. Afgelopen winter en zomer waren erg droog, hierdoor staat het water van het grote meer erg laag. Het meer bevat licht zout water en rondom de Neusiedler See bevinden zich kleinere zoutmeren, die grotendeels zijn drooggevallen.
In de wijnen uit het gebied Seewinkel dat zich het dichtst bij het meer bevindt, met de plaatsen Illmitz, Apetlon en Podersdorf, kan men de zoutige, mineralige smaak terug proeven. In het gebied Heideboden zorgt de zwarte aarde met stenen voor een warme bodem die krachtige wijnen oplevert, vol met rijp fruit.
Zweigelt 1922 – 2022
Zweigelt, ook wel rotburger of blauer zweigelt genoemd, is de belangrijkste blauwe druif van Oostenrijk. Oostenrijk heeft een totale oppervlakte aan wijnbouwgebied van ongeveer 48.600 hectare. Met een oppervlakte van meer dan 6.000 hectare is zweigelt het meest aangeplante blauwe druivenras. Ongeveer 1.600 hectare hiervan bevindt zich in het Neusiedlersee gebied.
Kruising ontwikkeld door Dr. Zweigelt
Zweigelt is een kruising tussen de variëteiten sankt laurent en blaufränkisch en werd 100 jaar geleden ontwikkeld door Professor Fritz Zweigelt. Het doel was om een druivenras te creëren dat beter bestand is tegen de ziektes in de wijngaard en waarvan de opbrengsten gegarandeerd zijn.
Door de twee wereldoorlogen en de arbeidsintensieve werkwijze in de wijngaard duurde het een hele tijd voordat dit nieuwe druivenras van de grond kwam en pas in de jaren 60 werd deze druif serieus aangeplant. Hierbij heeft de ‘Hochkultur’, het hoge-geleidingssysteem ontwikkeld door Oostenrijker Lenz Moser, een belangrijke rol gespeeld, omdat het daarna veel gemakkelijker werd om de wijngaard te bewerken.
DAC staat voor Districtus Austriae Controllatus en is de wettelijke afkorting voor een kwaliteitswijn met beschermde herkomst, die typisch is voor de streek. Elk DAC-gebied in Oostenrijk is gewijd aan de toonaangevende druivenrassen in zijn regio. Bij rode wijn staat Neusiedlersee DAC voor het authentieke en typische karakter van zweigelt, een relatief jonge druivenras, dat in de jaren 20 werd ontwikkeld door een kruising van twee inheemse blauwe druivenrassen, blaufränkisch en sankt laurent. De bij de DAC aangesloten wijnbedrijven maken twee soorten wijn, een klassieke en een reserve Zweigelt.
Verschillende stijlen Zweigelt
Je kan met zweigelt fruitige, zachte wijnen maken, maar ook krachtige, houtgerijpte wijnen. Binnen Neusiedlersee DAC zijn beide varianten toegestaan: een klassieke en een reserve variant.
De Neusiedlersee DAC Zweigelt heeft een donker robijnrode kleur met een lichtpaarse rand en is bijna ondoorzichtig. In de geur en smaak veel kers, braam en bosbessen, pruim en kruidigheid.
- Rijping en vergisting in gebruikte houten vaten of rvs-tanks
- Alcohol: min. 12% per liter
- Restsuiker: max. 4 gr. per liter
- Aanvraag voor een federaal keuringsnummer kan worden ingediend vanaf 1 februari van het jaar volgend op de oogst.
Hoe smaakt Zweigelt Reserve?
De aroma’s van de Neusiedlersee DAC Zweigelt Reserve lijken op de klassiek gerijpte wijnen in stalen tanks of gebruikte houten vaten, maar met donkerder fruit, meer body en een vollere smaak. Het zijn krachtige wijnen, waarin de typisch zoutige, mineralige smaak van het gebied meer naar voren komt.
- Minimale rijpingstijd van 18 maanden en vergisting in grote houten vaten of barriques
- Alcohol: min. 13% per liter
- Restsuiker: max. 4 gr. per liter
- Aanvraag voor een federaal keuringsnummer kan worden ingediend vanaf 1 februari van het tweede jaar na de oogst.
Meer controle op kwaliteit
Sinds het Glycol (antivries) schandaal in Oostenrijk in 1985 hebben de wijnboeren een transitie gemaakt van kwantiteit naar kwaliteit. Oostenrijk heeft één van de strengste wijnwetgevingen in de wereld. Deze strenge regelgeving gaf de Oostenrijkse wijnen een enorme kwaliteitsimpuls.
Wijnboeren Neusiedlersee
Bekende namen van wijnboeren uit dit gebied zijn: Kracher, vooral bekend om zijn zoete wijnen, Scheiblhofer, de grootste wijnmaker in Neusiedlersee met 2,5 miljoen flessen per jaar en Hannes Reeh, ook een grote speler. In een volgend deel vertel ik meer over mijn bezoek aan de wijnboeren in Neusiedlersee en de wijnen die ik tijdens deze bezoeken geproefd heb.
Angelique Meulendijks is Registervinoloog® en horeca-wijnadviseur. Daarnaast is ze wijndocent en organiseert organiseert ze wijn(-spijs) proeverijen voor bedrijven en particulieren, zowel in het Engels als het Nederlands. Als echte Brabantse is ze een liefhebber van lekker eten en drinken en vindt ze het ook leuk om daarover te schrijven.
Geef een reactie