Afgelopen maandag 23 juni vond in de sfeervolle omgeving van het Spoorwegmuseum in Utrecht de 22e editie plaats van het jaarlijkse event Riesling, Pinot & Co. Georganiseerd door het Informatiecentrum voor Duitse wijn, onder leiding van Alin & Gisela Jacobs. Zoals altijd was alles tiptop verzorgd.
De dag start om 10 uur met twee Masterclasses, gegeven door niemand minder dan Lars Daniëls MV van PersWijn. De zaal zit barstensvol. Heel interessant is de eerste Masterclass met als onderwerp: Duitse Chardonnay: goed, beter, best. In ruim een uur tijd loodst Lars ons door de achtergronden, hotspots en toekomst van deze druif in Duitsland.
Duitse Chardonnay in opkomst
Tijdens de Masterclass proefden we in totaal 10 wijnen. We beginnen de dag met een mousserende wijn, de Chardonnay Prestige Brut Nature van Sektkellerie Höfer uit Franken. Dit is een serieuze sekt in een heel frisse stijl (“Best of Franken 2024”). Met fris fruit en fijne mineraliteit. Een prettige mousse en een prettige afdronk met intens rijp fruit.
Daarna volgen nog drie flights van elk drie wijnen in verschillende prijsklassen. Mijn persoonlijke favorieten op een rijtje:
- Chardonnay van Weingut Chat Sauvage (Rheingau): Rond, rijp en toegankelijk. Fijne zachte sappige stijl.
- Chardonnay Holznagel van Weingut Nagel (Franken): Mooi fris fruit, maar ook rond & rijp. Prachtige balans.
- Schelinger Kirchberg Chardonnay Réserve van Weingut Schätzle (Baden): Wat rokerig in de neus. Ook zacht en rijp met veel structuur. Milde zuren en tropisch geel fruit.
- Chardonnay Besigheimer Niedernberg van Weingut Dautel (Württemberg): Complexe neus met wat vuursteen. Veel concentratie en mooie zuren. Mooie balans.
Steeds vaker blijkt hoe verbluffend goed de kwaliteit van Duitse Chardonnay inmiddels is. In Rheinhessen worden er al wijnen gemaakt die kunnen wedijveren met de allerbeste Rieslings van het land! Chardonnay wordt hier gezien als de toekomst. En dat is bijzonder, want pas sinds 1991 is Chardonnay officieel toegestaan in Duitsland.
Volgens Lars Daniëls schuilt de kracht van Duitsland in het samenspel van goede zuren, een mooie vulling en het feit dat Chardonnay van nature niet al te aromatisch is. Hierdoor is de druif perfect geschikt om terroir en wijnmaakstijl te weerspiegelen. Vooral in gebieden met kalkrijke bodems komt deze druif uitstekend tot zijn recht. In 2023 stond er in Duitsland ongeveer 2912 hectare Chardonnay aangeplant, goed voor 2,8% van het totale wijngaardareaal. Dit areaal is in de afgelopen dertig jaar meer dan verdubbeld
Chardonnay: meest populaire witte druif
Chardonnay is wereldwijd de meest aangeplante witte druif. Hij speelt niet alleen een sleutelrol in Bourgogne-wijnen maar ook in Champagne. Chardonnay rijpt vroeg, is weinig veeleisend in de wijngaard, maar uiterst flexibel in de wijnmakerij. De kracht van Chardonnay zit in zijn zuren, vulling en extract. Op zichzelf vaak niet uitgesproken aromatisch, maar des te gevoeliger voor terroir en opvoeding, vertelt Lars.
Riesling blijft uiteraard de belangrijkste druif van Duitsland met 25% van het wijngaardareaal, maar Chardonnay is in de afgelopen 15 jaar de grootste groeier.
Hotspots voor Duitse Chardonnay
- Baden: enige regio met GG-status voor Chardonnay
- Rheinhessen: kalkrijke bodems en top-producenten
- Pfalz: topwijnen uit noord en zuid
- Franken & Württemberg: Chardonnay op Muschelkalk
- Saale-Unstrut: opkomende regio voor Chardonnay GG
Geologie & bodem
Chardonnay houdt van kalkhoudende bodems zoals Muschelkalk, kalkmergel, krijtgesteente, gipskeuper en löss-leem. Kalkbodems werken als een spons: ze zorgen voor goede waterhuishouding en wortelontwikkeling. Maar kalk is niet doorslaggevend. Ook op zandsteen, vulkanische bodems of zelfs op leisteen en graniet kunnen uitstekende Chardonnay-wijnen ontstaan. Wijnen van leisteen of zandsteen zijn vaak wat slanker, met levendige zuren.
Goede Chardonnay, hoe doe je dat?
Volgens Duitse wijnmakers Gesine Roll en Christian Dautel zijn de volgende factoren cruciaal in de wijngaard:
- Kalkbodems en goede waterhuishouding
- Lage opbrengsten, strenge selectie en veel geduld
- Goede expositie (zonligging) en oude wijnstokken
- Terraswijngaarden geven vaak extra precisie en mineraliteit
In de wijnkelder draait het om balans tussen expressie en subtiliteit:
- Altijd wat houtlagering en meestal malolactische gisting (malo)
- Beperkte bâtonnage om de wijn strak te houden
- Potentieel komt vaak pas echt tot uitdrukking na enige flesrijping
Er is een duidelijke invloed van Bourgogne-stijl zichtbaar. Steeds meer producenten zoeken naar reductie, dat wil zeggen: een wijn maken met beperkte zuurstoftoetreding om vuursteenachtige aroma’s te verkrijgen. Sommigen gebruiken hiervoor sulfiet vóór de gisting. Houtgebruik varieert: van Franse barriques tot Duitse Stückfässer.
In de wijnmakerij zelf geldt: minder is meer
Vuursteenaroma’s: reductie als stijlmiddel
Een opvallend thema dat Lars naar voren brengt, is het vuursteen- of ‘lucifer’-aroma in sommige Chardonnays. Deze geuren ontstaan door reductie: een gebrek aan zuurstof tijdens de vinificatie. Stoffen zoals benzeenmethaanthiol en fenylmethaanthiol dragen bij aan dit krachtige geurprofiel. Reductie komt vaak voor bij Chardonnay en wordt soms bewust opgezocht door de wijnmaker. Maar zoals Lars benadrukt: reductie moet natuurlijk aanvoelen.
Conclusie: Duitse chardonnay is het ontdekken waard!
Duitse Chardonnay is klaar voor het topsegment. De druif brengt klassewijnen voort die zowel terroir als internationale stijl combineren. In een tijd waarin witte Bourgogne schaars en kostbaar is, biedt Duitsland een overtuigend alternatief. Dus…, proberen maar.
Ontdek de perfecte wijn bij elk gerecht met ons GRATIS e-book!
Download 'm nu!
Ben jij ook een liefhebber van wijn en lekker eten, maar weet je niet altijd welke wijn het beste bij je gerecht past? Dan hebben wij iets speciaals voor jou! Ons gratis e-book “Welke wijn bij welk gerecht?” is jouw ultieme gids voor het vinden van de perfecte wijn-spijs combinaties.
Download 'm direct!